Sarı Yaz: Ekim

HOŞGELDİN EKİM

Bolluğunla, bereketinle, serinliğinle hoşgeldin Ekim. "Sarı yaz" derim ben Ekim ayına. Denizin durgunu, güneşin kızgınlığının geçmesi, ağaçların soyunmasıdır, Ekim. Bunalmadan bir bardak çay - kahve içebilme keyfidir. Renk cümbüşüdür... Ve benim en sevdiğim mevsimin en güzel aylarından biridir.

Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 10. ayı olup 31 gün çeker.

Türkiye'de, Atatürk devrimine değin Sümer-Babil-İbrani-Süryani-Arami ad Tişri den gelme Teşrin-i Evvel olan ayın adı Cumhuriyet'ten sonra da İlk Teşrin, İlkteşrin ya da Birinci Teşrin olarak kullanıldı, 10 Ocak 1945'te kabul edilen ve Dört ayın adlarını değiştiren yasa ile ayın adı “Ekim” yapıldı. Türkçe "ekme" eyleminden türemiş olup tarlaların sürülüp ekildiği ay anlamındadır. Anadolu'da bu ay için "Gazel ayı" dendiği de olur, "gazel" "kuru yaprak" anlamına gelir. Bu ay için "Avara" diyenler de vardır. Gagauzca gibi Türkçenin kimi lehçelerinde bu aya "kasım" denir. Bu fark; Julien yöntemi Güneş takvimi ile Gregorien yöntemi Güneş takviminin bu yüzyıl (20. yüzyıl) için 13 gün farkı olması yüzündendir. "Kasım" adı "Yahya" peygamberin takma adı olduğundan, Gagauzlar bu iki Güneş takviminin gün farkından dolayı, "kasım" adını bu aya daha yakın görmüşlerdir.

Ekim adının İngilizce karşılığı olan "October", Latince 8 anlamına gelen "octo" dan gelir. Aylara bölünmemiş kış süreci, Ocak ve Şubat arasında bölünene kadar eski Roma takviminde Ekim ayı 8. ay idi…

Ekim’in ilk günüyle birlikte sıcakların da sonu geliyor. 3 Ekim’de turnalar göç etmeye başlıyor. 5 Ekim’de koç katımı, 8 Ekim İskender Duman’ın doğum günü, 9 Ekim’de yaprak dökümü, 10-13 Ekim’de de Meryem Ana fırtınaları oluyor. 14 Ekim’de kaplumbağalar kış uykusuna yatarken, 15-16 Ekim’de yağmurlar başlıyor. 17 Ekim’de Kırlangıç fırtınası olacak. 19 Ekim ağaç dikim, 21 Ekim de bağ bozumu zamanı. 26 Ekim’de sular soğumaya başlıyor, bir gün sonra da balık fırtınası yaşanıyor. Ekim’in son günü de ağaçların budanma zamanıdır…!