Ayasofya’nın Beş Mozaiği
Ayasofya’nın Beş Mozaiği
Deisis Kompozisyonu
1261’de yapıldığı sanılan, “deisis” olarak adlandırılan, “İsa’nın, Kıyamet Günü insanlık için Tanrı’dan niyaz dilemesini” simgeleyen bir mozaiktir. Alt kısmı yok olmuş bu büyük mozaikte ortada İsa, sağda Vaftizci Yahya, solda ise Meryem Ana görülür.
Zoe ve Eşi
Mozaikte sağda imparatoriçe Zoe yer alır. Zoe, eşlerinin ölümünden dolayı üç kez evlenmiş ve üç imparatora eşlik etmiştir. Her evlenişinde, mozaikteki imparatoru ve adını değiştirmek gerektiğinden; sanatçı, mozaikteki imparatorun vücudunu tümüyle değiştirmek yerine yalnızca kafayı ve kim olduğunu açıklayan yazıyı değiştirme yoluna gitmiştir. Bu yüzden mozaikte, imparatorun kafasının ve adının çevresinde kazınma izleri görülmektedir. Mozaikteki son eşi, imparator IX. Konstantinos Monomakhos’tur. O da elinde bir para kesesi tutar halde tasvir edilmiştir.
II. Yannis Komnenos, Meryem, İsa, Irene
1122’de yapılmış olan bu mozaikte, ortada çocuğuyla Meryem Ana, solda, elinde bir para kesesi tutan Bizans imparatoru II. Ioannes (Johannes) Komnenos, sağda eşi İren görülür.
Çıkış Moziği: Jüstinyen, Meryem Ana Ve Konstantin, Bebek İsa
Mozaikte, ortada çocuğuyla birlikte Meryem Ana yer alır. Meryem değerli taşlarla süslü bir tahttadır. Meryem'in kucağında olgun bir insanın yüz hatlarıyla tasvir edilen “çocuk İsa” bulunmaktadır. Solda Üçüncü Ayasofya’yı inşa ettiren Jüstinyen, Meryem Ana’ya Ayasofya’nın bir maketini sunar halde tasvir edilmiştir. Sağda ise Konstantinopolis’in kurucusu sayılan Roma imparatoru Büyük Konstantin, Meryem Ana’ya surlarla çevrili Konstantinopolis’in bir maketini sunar halde tasvir edilmiştir.
İmparator Kapısı Mozaiği
Bu mozaikte ortada İsa, sağ madalyonda Cebrail, sol madalyondaysa Meryem Ana görülür. Sol alt kısımda görülen sakallı kişi Bizans imparatorlarından VI. Leon’dur. Ortodoksluk geleneğinde en fazla üç kez evlenilebilmesine karşın erkek çocuğunun olabilmesi için dört kez evlenmiştir. Bu yüzden bu ikonada, İsa’dan özür diler vaziyette, secde eder şekilde tasvir edilmiştir. İsa’nın elindeki Kitab-ı Mukaddes’te, İsa’nın İncil’de - Yuhanna bölümünden bir sözü yazılıdır: “Size selamet olsun! Ben evrenin nuruyum.
