İşletme sermayesi nasıl yönetilir?

Bir şirket için işletme sermayesi çok önemli size yaşanmış bir şey söyleyeyim. 30 milyon dolarlık yatırım yapmış bir fabrikanın bütün fabrika yapılıp bittikten sonra işletme sermayesi olmadığı için faaliyete geçemediğini söylesem şaşırır mısınız? Evet gerçekten yaşanmış bir olayı anlatıyorum size. Yatırım yapıldı, fabrika kuruldu, içine bir sürü makinalar alındı, montajları yapıldı, yurtdışından o makinaları satanların ekipleri geldi ve Türkiye'deki o fabrikada çalışacak işçilere formenlere eğitimler verildi. Ama o fabrika maalesef çalışmaya başlayamadı. Neden biliyor musunuz? Çünkü fabrikanın işletme sermayesi yoktu. Yani işçilerine ödeyecek parası, işte o makinaları çalıştırmak için elektrik ödeyecek parası, ne bileyim suyu ödeyecek parası olmadığı için o fabrika çalışmadı. Evet bu yaşanmış bir hadise. Onun için firmalarda işletme sermayesi ya da diğer bir adıyla çalışma sermayesi o kadar önemli ki ve bugün Türkiye'deki işletmelerin hepsinde bu ciddi anlamda problem.

Beni dinleyen hepiniz büyük ihtimalle ya hakikatten adam doğru söylüyor diyeceksiniz çünkü maalesef bu durum böyle. Sebebine gelince de bizim işletmelerimiz bu süreçleri çok doğru yürütemiyorlar. Bunun dış etkenleri de var iç etkenleri de var. Yani burada nakit akış çok doğru yönetilmiyor ve size samimi itirafta bulunayım şirketlerimiz yani kobilerimizin hiçbirisi nakit akışı yapmıyor. Yani bu işler hacıbaba usulü gidiyor. Yani bir ödeme yapılacaksa bir bakıyorsunuz şirket sahibinin önünde bir ajanda, ajandasına yazmış işte X şirketine ben 15 Mayıs'ta ödeme yapacağım diye yani bu işler böyle yürümez bu işlerin profesyonelce yürütülmesi lazım. Yani nakit akış yapılması lazım, stok satış dögüsünün yönetilmesi lazım, alacak ödeme döngüsünün yönetilmesi lazım. Size şimdi basit bir örnek vereyim.

Siz bir mal üretiyorsunuz ve o malı 90 gün vadeyle satıyorsunuz ama sizin bütün borçlarınız 30 gün vadeyle. E nasıl yöneteceksiniz ki bu şirketi? Yani şöyle düşünün siz bir mal sattınız 3 ay sonraya o malın bedelini tahsil edeceğinizi söylüyorsunuz. Varsayın ki bin liralık bir mal sattınız o maldan da 400 lira kar ettiniz bunun da 600 lirası maaliyet. E 600 liralık hammaddeyi siz 1 ay vadeyle aldınız. Yani düşünün ki Mayıs ayında sattınız yani 90 gün sonra Haziran, Temmuz, Ağustos'ta bedelini tahsil edeceksiniz. Ama siz Haziran ayında o malın bedelini ödeyeceksiniz. Neyle ödeyeceksiniz? Yani tahsilatla ödemenin arasında bir denge kurulması lazım ve size çok net söyleyeyim bunu. Yıllara sahip tecrübemle söylüyorum Türkiye'deki işletmelerin hepsinde tahsilat ve ödeme uyumsuzluğu var. Bütün şirketlerde yani tahsilat vadesi ödeme vadesinden hep daha uzun. İşte burada çok önemli politikalar geliştirilmesi gerekiyor.

Bu politikalardan bir tanesi de eğer satışlarımızı örnek veriyorum biz satışlarımızı 60 gün vadeyle yapıyorsak biz ödemelerimizi 70 gün ya da 80 gün vadeyle yapmamız gerekiyor. Bütün satıcılarımızla da buna göre konuşmamız gerekiyor. Nakit akış yapmamız gerekiyor. Nakit akışı planlamamız gerekiyor. Yani sene başında bu nakit akışı yaptığımız zaman biz hangi hafta nakit fazlası vereceğimizi ya da nakit eksiği vereceğimizi, banka limitlerimizin yeterli olup olmadığını, yeni limit talebinde bulunmak zorunda olup olmadığımıza bakmamız lazım ve çok önemli noktalardan bir tanesi de satış ve stok döngüsü. Unutmayın ki eğer siz vadeyi açarsanız stokların devir hızı çok fazla artacak çünkü, yani şöyle düşünün 30 gün vadeyle mal sattığınız zaman o deponuzdaki malları satma hızı var bir de ben vadeyi 180 güne çıkarttığınız zaman artma hızı var ama unutmayın ki sizin de bir taraftan da yükümlükleriniz var. Onun için finansman politikalarınızı çok iyi koymanız lazım. Tekrar söylüyorum nakit akışı yapmanız lazım, alacak ve ödeme dengesini çok iyi kurmanız lazım, satış stok dengenizi çok iyi kurmanız lazım.

Eğer ki politikalarınızı bunun üzerine kurarsanız ve buna göre yönetirseniz inanın bana yabancı kaynağa da yani bir banka kredisine ihtiyaç duymadan şirketinizi yöneteceksiniz ki bu size ek bir maliyet de getirmeyecek. Onun için işletme sermayesi yönetimi çok önemli. Eğer işletme sermayenizi yani çalışma sermayenizi çok iyi yönetirseniz hiç kimseye muhtaç kalmadan işletmenizi çok rahatlıkla yönetirsiniz ve unutmayınız ki satıcılarınız habire sizi arayıp da siz ya da ekibiniz satıcılarla karşı karşıya kalmak bir takım tatsızlıkların da yaşanmasında önüne geçmiş olursunuz.