Aile işletmelerinde bütçe başarısızlıkları nelerdir?

Aile içinde aile şirketlerinde bütçeler yapılırken genellikle kardeşlerden bir tanesi vizyoner kişiliği nedeniyle şirketin ya genel müdürlüğü ya da yönetim kurulu başkanlığını alıyor. Ve genellikle küçük işletmelerin vizyoner yöneticileri şirketlerini daha fazla büyütmek ve kurumsal bir yapıya büründürmek için işletmelerinde bütçe yapmak istiyorlar. Ve bunun çalışmasını başlatıyorlar. Fakat maalesef aile işletmelerinde bütçe çalışmaları genellikle ya son veriliyor ya sonuca ulaşmıyor. Aslında yapılan hatalar özetlendiğinde ve bu hataların yapılmaması için gerekli tedbirlerin alındığı durumda aile işletmelerine de bütçe yapılması ve bütçe neticesinde şirketin yönetilmesi olanaklı.

Her şeyden evvel bir kere bütçe bir muhasebe yöneticisinin tek başına görevi değildir. Bir muhasebe yöneticisi görevlendirilmemelidir bu iş için. Onun koordinasyonunda bu bütçe çalışması yapılmalıdır. Çünkü bütçe çalışması bütün şirketi ilgilendiren bir süreçtir. İkincisi şirketin bir kere organizasyon şemasının ve organizasyon yapısının belli olması. Bu organizasyon yapısına uygun bir muhasebe ve hesap planı altyapısının oluşturulması gerekir. Çünkü bütçe çalışması yapıldığında yarın öbür gün o bütçeyle ilgili rakamların yani fiili rakamların karşılaştırılabilir hale getirilmesi ve bütçeden bir sapmanın olup olmadığı sapmanın ne kadar olduğunu tespit edebilmek için aynı zamanda da muhasebe altyapısından gerekli verilerin alınası gerekir.

Bunun haricinde eğer birüretim işletmesiyle. Bu işte ticari işletme de olabilir ama bir üretim işletmesiyse eğer o üretim işletmesinde etkin bir maliyet sisteminin konulması ve kurulması gerekir bunun için mutlaka bir muhasebe departmanının olması ve o muhasebe departmanında bu işi yapacak nitelikli muhasebecilerin istihdam ediliyor olması gerekir. Bunun dışında genellikle aile işletmelerinde pazarlamanın başında satışın başında üretimin başında kardeşler paylaşabiliyor ve kardeşler olabiliyor. Ancak kardeşler bu bütçe aşamasında kendinden bir takım veriler isteyen ve bu işin koordinasyonunda bulunan kişilere karşı çıkabiliyorlar ve zamanında verileri vermeyebiliyorlar. Onun için aileden kişilerin bütçe yapılırken bu işlerin başında olmaması ve bu konuda rol oynamaması gerekiyor. Aile işletmelerinde bütçelerin devamlı revizyonunun yapılmaması gerekiyor çünkü bütçeler eğer devamlı revizyona tabii tutulursa bu sefer bütçeler bir performans hedefi aracı olmaktan çıkabiliyor. Bunun dışında eğer bütçe yapılıyorsa ve bütçe süreci başladıysa en baştan başlayarak yani yönetim kurulundan başlayıp genel müdüründen departman yöneticilerine kadar bütün bu bütçe yapılması aşamalarına yönetimin tam olarak destek vermesi gerekiyor. Yönetimin desteğinin olmadığı bir bütçe çalışmasının başarıya ulaşması da maalesef imkansız hale geliyor.

Bunun dışında bütçeyi yapavak bütün departmanlardaki gerek departman yöneticilerinin gerekse departmanda çalışan insanların birbiriyle çok iyi bir iletişiminin ve koordinasyonunun olması gerekiyor. Bu çalışmanın sistemli bir çalışma olması ve bu bütçelerin birbirlerini etkileyen bütçeler olduğunu düşünerek bu koordinasyonun kaliteli bir şekilde sürdürülmesi gerekiyor. Ve bir bütçe çalışması başlatılmadan evvel inkıtaaya uğramasının ara verilmesinin ya da olumsuzlukla sonuçlanmasının en büyük nedenlerinden bir tanesi de bütçenin nasıl yapılacağı yani bütçenin uygun anlaşılabilir ve yapılabilir olması açısından bütçe yapmayı bilmiyor olan departman yöneticileri ve çalışanları olabilir. Onların da işinen başında bütçe yapması konusunda eğitilmesi gerekiyor. Yani son yılların en moda kelimelerinden bir tanesi eğitim şart. Bütçede mutlaka eğitim alınmalı ve ona göre bütçe çalışması başlatılması gerekiyor.