12 Yıllık Saltanat: Lale Devri

1718-1730 tarihleri arasında Osmanlı'da batılaşma yönünde ilk adımların atıldığı dönemin adıdır Lale Devri. İsmini dönemin yaşam biçimini simgeleyen lale çiçeğinden almıştır.

Lale Devri’ne damgasını vuran kişi Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır. Fransa'ya gönderdiği Yirmisekiz Mehmet Çelebi'nin batılı yaşam tarzını yaymak üzere verdiği bilgiler doğrultusunda, padişah III. Ahmet’in de onayıyla geniş bir bayındırlık etkinliğine girişilerek İstanbul’da batıdaki örneklerine benzer birçok bina ve bahçe yapıldı. Boğaziçi ve Haliç kıyıları yalılarla, köşklerle, kasırlarla donatıldı. Saray çevresinden başlayarak birçok yüksek devlet görevlisi ve halkın varlıklı kesimi buralarda eğlence dolu bir yaşam sürmeye başladı. Bu o zamana kadar içe kapalı bir yaşamı olan bütün halk kesimlerinin görmediği bir şeydi. Her vesileyle düzenlenen kitlesel eğlencelerle bu yaşam biçimi giderek yaygınlaşmaya başladı. Döneme adını veren lale çiçeğinin en güzelini yetiştirmek için herkes birbirleriyle yarışır oldu. Bu amaçla başta Hollanda olmak üzere çeşitli Avrupa ülkelerinden ve İran’dan lale soğanı bile getirildi. Savurganlığa varan bu harcamalar yüzünden birçok tüketim maddesininde fiyatı aşırı biçimde yükseldi. 

III. Ahmet’in hazineye gelir sağlamak amacıyla iltizam usulünü (vergileri aracılar eliyle toplama) yaygınlaştırması halkın daha çok ezilmesine yol açtı. İstanbul’daki esnafa ve zanaatçılara konulan ağır vergiler halkı zor duruma soktu. Damat İbrahim Paşa’nın birçok devlet görevlisini kendine bağlı kişilere vermesi ve onları uzun süre aynı yerde tutması yükselme bekleyen birçok memurun tepkisini çekmişti. Patrona Halil İsyanı sonucunda baskı ve zulme karşı, Osmanlı tarihinde 12 yıl süreyle değişik bir çığır yaratan Lale devri kanlı biçimde sonlandı.